Tersane Dergisi 42. Sayı (Ocak-Şubat 2016)

22 tersane • ocak 2016 Tablo 1. Kriterler ve ilgili açıklamalar KRİTE R AÇIKLAMA K1: Kredibilitesi yüksek mi? Firmanın piyasadaki durumu (Fayda Kriteri). Müşterinin sektörde tanınmışlığı, güvenirliliği ve itibarının olup olmaması durumudur. Müşterinin daha önce yapmış olduğu benzer projelerdeki deneyimi ve referanslarının neler olduğuyla ilgili durumdur. K2: Maliyet ve kar marjı Projenin oluşturulma veya geliştirilme maliyeti ve kar marjı. K3: Proje; malzeme, işgücü vs. yönünden ek bir dış kaynak kullanımını gerektiriyor mu? (Ek maliyet oluşturma durumu) Ek maliyet analizleri ve muhtemel fiyatlandırmalar (Maliyet Kriteri). Tersane üretim kapasitesinin durumu. Burada tersanede mevcut olan vinç, forklift, dorse vs. gibi kaldırma araçlarının kapasitesi, bulunan kızakların kapasitesi (kaç tona kadar olan dayanımı ve denize indirme işlemi için kızak uzatma işlerinin ola - bilme durumu), atölye ve CNC kesim tezgahı kapasitesi düşünülmelidir. Projenin üretim yöntemi, tersanenin personel kapasitesinin yeterli olup olmadığı, yeni proje ile ihtiyaç duyulacak tedarikçi ve taşeron sayısı, projenin gecikme maliyeti (cezası) dikkate alınmalıdır. Proje anlaşılan süre içerisinde bitmediği taktirde, tersane günlük gecikme maliyetine tabi tutulmaktadır. K4: Müşteri ile ileride tekrar çalışılabilecek mi? Piyasa potansiyeli (Fayda Kriteri). Yapılacak yeni projenin ardından aynı müşteride, söz konusu projenin ardından yeni ve daha büyük projelerin gelip gelmeyeceği ile ilgili durumdur. K5: Müşteri, işletmeye referans sağlar mı? Yeni müşterilerin gelmesini sağlar mı? Piyasa potansiyeli (Fayda Kriteri). Kabul edilecek yeni proje bizim için stratejik bir şey mi? Bu proje, arkasından yeni müşterilerin gelmesini sağlar mı? Bu kriter, aynı zamanda bazı riskler de taşımaktadır. K6: Müşteri, üzerinde anlaşılan plana sadık kalıyor mu? Müşterinin ödemelerini düzgün yapıyor olması ve proje planına sadık kalması durumudur. K7: Fazladan iş güvenliği çalışmasına gerek var mı? Yeni proje için tersanedeki mevcut iş güvenliğinin yeterli olup olmama durumu - dur. Aynı zamanda bu projenin çevreye ekstra zarar vermesi ile ilgili bir krit - erdir. Burada kriter değerlendirilirken, tersanelerde olması gereken iş güvenliği dışında ekstra bir iş güvenliği ihtiyacının olup olmaması durumu göz önünde bulundurulmuştur. Ancak Karar Verici nihai çözümü onaylamaktan sorumludur. Karar Verici, bu nihai çözüme kendi ter- cihlerini de dahil edebilir [2]. 2. GEMİ TİPİ SEÇİMİNDE BULANIK TOPSIS YÖNTEMİNİN UYGULANMASI Bu bölümde, Ülkemizde bulunan herhangi bir tersanede inşaatı ger- çekleşecek olan bir gemi tipinin, altı farklı gruptaki gemi tipi arasından, tersanenin misyon ve vizyonuna en uygun olanının seçilmesi ince- lenmiştir [5]. Bunun için gemi inşa sektöründe bulunan ve üst düzey yönetici olarak görev yapmakta olan beş uzman kişiyle (Karar Ve- ricilerle) görüşülmüş ve TOPSIS ve VIKOR yöntemlerinde kullanılmak üzere yedi adet kriter belirlenmiştir. Kriterlerin belirlenmesinin ardın- dan alternatifler olarak tanımlanan altı farklı gruptaki gemi tipleri, her bir kritere göre her bir uzman tarafından ayrı ayrı dilsel ifadelerle değerlendirilmiş ve ardından her bir dilsel ifade üçgen bulanık sayılara dönüştürülmüştür. Daha sonra her iki yöntemde de belirlenen bu üçgen bulanık sayılar temel alınarak, ilgili işlemler adım adım yapılmıştır. Ka- rar Vericiler yardımıyla belirlenen bu kriterler Tablo 1 ile sunulmuştur. Ayrıca ilgili alternatifler de Tablo 2 ile sunulmuştur. Belirlenen kriterlerin ve alterna- tiflerin değerlendirilmesinde kulla- nılacak olan dilsel ifadeler ile bun- ların üçgen bulanık sayı karşılıkları Tablo 3’te gösterilmiştir. Kriterlerin belirlenmesinin ar- dından, Karar Vericiler (KV) Tablo 3’teki kriterlere özgü dilsel ifadeleri kullanarak, mevcut kriterleri önem derecelerine göre değerlendirmişler- dir. Bu değerlendirmeler sonucunda, hem dilsel ifadeler hem de üçgen bulanık sayı ifadeleri Tablo 4 ile ve- rilmiştir. makale