Tersane Dergisi 43. Sayı (Mart-Nisan 2016)

24 tersane • mart 2016 olarak kabul edilebilir. Tersaneden çıktığında bir gemi bu hali ile kiralama veya satış için en yüksek değerindedir. Çünkü geminin yaşı ilerledikçe işletme ve bakım maliyet- lerinde belirli bir artış görünmesi beklenir. Servis ömrü- nün sonuna gelmiş bir gemi ile yeni bir geminin işletme maliyetleri karşılaştırıldığında da bu fark açıkça kendini gösterir. Zamanla ortaya çıkan bu gider artışı geminin ikinci el fiyatını doğrudan etkilemektedir. Gemi yaşı, gemi kiralama fiyatlarında da önemli rol oynamakta, yeni inşa edilmiş ve yaşı genç olan gemilerin işletme maliyetleri, yaşlı gemilere göre daha az olmaktadır, bu da geminin ikinci el fiyatını etkilemektedir. 2.2. Baltık Kuru Yük Endeksi (BDI) Baltık Kuru Yük Endeksi yada İngilizce adıyla Baltic Dry Index (BDI), dünyada kuru yük navlun değerlerini gösteren bir endekstir. BDI, merkezi Londra’da bulunan, yaklaşık 200 yıllık geçmişi bulunan, denizcilik sektörü- nün bağımsız veri sağlayıcısı Baltık Borsası tarafından yayınlanmaktadır. Baltık Borsası (Baltic Exchange) kuru ve ıslak yükler için toplam 7 adet endeks yayınlamaktadır. Endekslerin yüksek değerde olması, en basit anlamda dünyada ticaretin iyi olduğunun bir göstergesidir. Baltık Borsası’na kayıtlı üyeler her gün navlun fiyatlarını borsaya bildirmekte ve toplanan bu verilerden bir navlun fiyat endeksi oluşturulmaktadır. 2010 ve 2012 yılları arasındaki endeksin haftalık değişimi Şekil 1’de gösterilmiştir. 2.3. Yakıt Fiyatı Yakıt fiyatları gemi işletme maliyetleri içerisinde en önemli kalemdir. Ana makinede kullanılan yakıtlar IFO180, IFO380, ve bazen kanal ve boğaz geçişleri için MDO; ve jeneratörler içinse MDO veya MGO’dur. Bir geminin işletme maliyetinin, benzer gemiler içerisinde yüksek olması, geminin ikinci el satış değerini ciddi biçimde etkilediği açık bir gerçektir. Hiç bir armatör daha masraflı bir gemi almak istemeyecektir. Gemilerde kul- lanılan IFO ve MDO yakıt fiyatları direk olarak petrol fiyatlarına bağlıdır. Yakıt fiyatları coğrafi konum, rezerv durumu ve temin edilen firmaya bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bu çalışmada yakıt fiyatlarını temsil etmek için Brent Petrol fiyatı kullanılmıştır. Brent petrol, kalitesi sebebiyle uluslararası petrol standartı olarak kabul edil- miştir. Brent petrol fiyatlarının 2010-2012 yılları arasında haftalık değişimini gösteren grafik Şekil 2’de verilmiştir. 2.4 Demir Cevheri Fiyatı Demir ve çelik fabrikalarının kullanımları baz alındı- ğında; cevher tenörleri (cevherin içerisinde bulunan metal miktarını belirtmek için kullanılan bir terim) %51-62 Fe arasında ise işletilebilir demir cevheri olarak kabul edilir. Büyük ölçeklerde taşınması ve maden yataklarından demir ve çelik fabrikalarına ulaştırılması süreklilik arz ettiğin- den demir cevherinin fiyatı bu hatlarda çalışan gemilerin navlun fiyatlarına etkilemektedir. Navlun fiyatlarının art- ması veya azalması durumu ise doğrudan ikinci el gemi fiyatlarına yansımaktadır. Bu sebeple cevher tenörü%62 Fe olan demir cevherinin 2010 ile 2012 yılları arasında ki fiyat endeksi ikinci el gemi fiyat modelinin oluşturulma- sında bir parametre olarak seçilmiştir. Bu fiyat değişimini gösteren grafik Şekil 3’te verilmiştir. 2.5. Hububat Fiyatı Ticareti dönemsel olarak dalgalanma gösteren buğday taşımacılığı hacim olarak başlıca beş kuru dökme yük makale Şekil 1: BDI değerlerinin 2010-2012 yılları arasında haftalık değişimi. Şekil 2: Brent Petrol fiyatlarının 2010-2012 yılları arasında haftalık değişimi Şekil 3: %62Fe Demir cevheri fiyatının 2010-2012 yılları arasında haftalık değişimi