Tersane Dergisi 43. Sayı (Mart-Nisan 2016)

tersane • mart 2016 25 2.7. Geminin Hurda Değeri Gemi sökümü, servis ömrünü doldurmuş gemilerin sökülüp hammadde olarak yeniden değerlendirilmesi ola- rak tanımlanabilir. Gemi sökümü dünyada kendi başına bir sektördür. Bu sektörü belirleyen parametrelerin başında demir çelik sektörüne olan talep gelmektedir. Gemi sökü- münde dünyada önde gelen ülkeler Bengladeş, Hindistan, Çin, Pakistan ve Türkiye’dir. Sökümden elde edilecek olan gelir, geminin ikinci el fiyatına etki etmesi ilk etapta düşünülse bile, bu etki diğer parametrelerin yanında yok denecek kadar azdır. Bu nedenle gemilerin hurda değerleri fiyat tahmin modeline dahil edilmemiştir. 3. İKİNCİ EL GEMİ FİYATLARI MODELİ Fiyat belirleme modeli, en küçük kareler yöntemi kul- lanılarak bağımlı değişken ile bağımsız değişkenler ara- sında kurulan matematiksel model ilişkisinin, bağımsız değişkenlerin belirli değerleri için bağımlı değişkenin alacağı değeri tahmin etme yöntemidir. 2010-2012 yılları arasında gerçekleşen ikinci el gemi satışları ile ilgili 734 adet kuru dökme yük gemisi satış kontratı incelenmiştir. Bu gemilerin en küçüğü 7394 DWT, en büyüğü ise 305846 DWT’dur. Yapılmak istenilen ekonomik modelin geçerli olabilmesi için, sadece 60973-182212 DWT arası Pana- max ve Capesize sınıfına giren kuru dökme yük gemileri ekonomik modele dahil edilmiştir. Seçilen bu gemi tipi kategorisinde 2010-2012 yılları arasında 236 adet satış işlemi gerçekleşmiştir. Satışı gerçekleşen en küçük satış bedeli 2.7 Milyon ABD Doları, en yüksek satış bedeli ise 62.3 Milyon ABD Doları olmuştur. Satışı gerçekleşen en yeni gemi sıfır yaşında (yeni inşa edilmiş), en eski gemi ise 31 yaşındadır. Ayrıca, kuru dökme yük gemilerinin ana makine markaları incelendiğinde, en yüksek tercih edilen marka MAN B&W’dir, onu Sulzer ve Mitsubishi markaları izlemektedir. Bu çalışmada, Kompanse Gros Ton (CGT), DWT ve GT’a bağlı olarak kuru dökme yük gemilerinin ikinci el fiyatlarını belirlemek için üç farklı fiyat modeli oluşturulmuştur. arasında yer alır. Bir tarım ürünü olan buğdayın üretimi çevre etkenleri, mevsimsel olaylar, yetiştiricilik kalitesi vb. koşullara bağlı olarak değişkenlik gösterir. Bu da sürekli ihtiyaç duyulan ve üretimi dalgalanan bir ürünün kendine ait bir borsa fiyat değeri olduğu anlamını taşımaktadır. 2010-2012 yılları arasında ki fiyat değişimi Şekil 4’te gösterilmiştir. Taşınan yükün fiyatının navlun ve ikinci el gemi fiyatına etkisi hububat ürünleri için de geçerlilik gösterdiğinden buğday fiyatı bir diğer parametre olarak ikinci el gemi fiyat modelinde kullanılmıştır. 2.6. Diana Shipping Inc. ve Navios Maritime Partners LP Diana Shipping Inc. (NYSE kodu: DSX) global ölçekte gemi taşımacılığı hizmeti vermektedir. Özellikle kuru yük gemi taşımacılığı ile ilgilenmekte olan şirketin 2015 yılı itibarı ile filosundan 43 kuru dökme yük gemisi bulun- maktadır. Filolarının %80’lik bir bölümünü Panamax ve Capesize gemiler oluşturmaktadır. Navios Maritime Part- ners L.P. (NYSE kodu: NMM)) özellikle kuru dökme yük ve konteyner taşımacılığında hizmet veren bir firmadır. Navios Partners gemilerini ortalama 3 veya 4 yıllık zaman kirası (Time Charter) anlaşmaları ile işletmektedir. 2015 yılı sonu itibari ile filosunda, çoğunluğu Panamax ve Cape- size büyüklüğünde olan, 31 adet gemiden oluşmaktadır. Diana Shipping ve Navios Maritime Partners’ın 2010- 2012 yılları arasındaki NYSE’deki fiyat grafikleri Şekil 5’de verilmiştir. Şekil 4: Buğday fiyatının 2010-2012 yılları arasında haftalık değişimi Şekil 6: NMM firmasının 2010-2012 yılları arasında NYSE’ deki fiyat değişimi Şekil 5: DSX firmasının 2010-2012 yılları arasında NYSE’ deki fiyat değişimi