Tersane Dergisi 43. Sayı (Mart-Nisan 2016)

26 tersane • mart 2016 3.1. Kompanse Gros Ton (CGT)’a Bağlı Fiyat Modeli Kompanse Gros Ton (CGT) değeri, geminin inşası sıra- sında yapılan işi gösteren ve geminin yapım maliyetinde belirleyici olan bir faktördür. Bu değerin, geminin inşa fiyatında belirleyici unsur olmasından dolayı, ikinci el gemi fiyatlarında da belirleyici değer olduğu düşünülebilir. Bunun için elde bulunan tüm gemilerin CGT değerleri OECD’nin formülasyonuna göre elde edilmiştir (OECD 2007). İkinci el kuru dökme yük gemisi fiyatlarının SatışFi- yatı/CGT değerleri, gemilerin yaşı, satış yılına ait ortalama BDI değeri, satış yılına ait ortalama petrol fiyatları (OIL), satış yılına ait %62 demir cevheri fiyatları, satış yılına ait buğday fiyatları, Diana Shipping ve Navios Maritime Partners şirketlerinin New York Borsası’nda satış zamanı işlem gören fiyatlarının ortalamasına bağlı olduğunu kabul edilip aşağıdaki yaklaşım denklemi oluşturulmuştur. Denklemde a i katsayıları, n satış fiyatları bilinen kuru dökme yük gemis sayısını, AGE gemi yaşını BDI ortalama Baltık KuruYük endeksini ve OIL ise ortalama petrol fiyatı değerlerini FE 2010-2012 yılları arası ortalama demir cev- heri fiyatını, WHT 2010-2012 yılları arası ortalama buğ- day fiyatını, DN ise Diana Shipping ve Navios Maritime Partners şirketlerinin New York Borsası’nda satış zamanı işlem gören fiyatlarının ortalamasını ifade etmektedir. Gemi yaşı için yapılan hesaplamalarda bir yaşının altındaki gemilerin yaşı sıfır olarak kabul edildiğinde, en küçük kareler yönteminde sorun çıkacağı için, tüm gemilerin yaşı inşa edildikten sonra bir yaşında kabul edilmişlerdir ve katsayıların çok büyük çıkmaması adına BDI değerlerini yüz ile, OIL değerleri 10, FE değeri 10,WHT değeri 100 ile katsayıları olarak tanımlanan bağıntıyı en küçük yapan değerlerdir. Verilen E ifadesini en küçük a i katsayıları E’nin katsayı- lara göre kısmi türevleri alınıp sıfıra eşitlenmesi suretiyle fiyat modeli şu şekilde elde edilmiştir: Denklem 3’de elde edilen bağıntı 60,000-182,500 DWT arası kuru dökme yük gemilerinin ikinci el gerçek satış fiyatları ile karşılaştırıldığında çıkan en büyük ortalama hata % 44.8 olmaktadır. Şekil 7’de fiyat modeli ile gerçek satış fiyatlarının karşılaştırması verilmiştir. 3.2. DWT ve GT’a Bağlı Fiyat Modelleri İkinci el Panamax ve Capesize sınıfına giren kuru dökme yük gemisi fiyatlarının SatışFiyatı/DWT ve Satış- Fiyatı/GT cinsinden fiyat modelleri, yukarıda anlatılan yaklaşım modeline benzer şekilde aşağıdaki gibi elde edilmişlerdir: DWT’na bağlı, Denklem 4’den elde edilen bağıntı 60,000-182,500 DWT arası kuru dökme yük gemilerinin ikinci el gerçek satış fiyatları ile karşılaştırıldığında çıkan en büyük ortalama hata %49.7; GT’na bağlı Denklem 5’den elde edilen bağıntı gemilerinin ikinci el gerçek satış fiyatları ile karşılaştırıldığında çıkan en büyük ortalama hata %28.4 olmaktadır. Şekil 8 ve 9’da modeller ile gerçek satış fiyatlarının karşılaştırma grafikleri görülmektedir. Tüm ikinci el fiyat modellerinde geminin ikinci el fiyatı, gemi yaşı ve buğday fiyatı ile ters orantılı; BDI, petrol fiyatı, demir cevheri fiyatı ve Diana Shipping ve Navios Maritime Partners firmalarının borsa fiyatları ile doğru orantılıdır. Navlun fiyatlarının, petrol ve demir cevheri fiyatlarının yüksek olması, taşıma maliyetlerini yükselt- mektedir, ancak bu durum dünya ticaretinin sağlıklı oldu- ğunun da bir göstergesidir. makale Şekil 7: 60,000-182,500 DWT arası kuru dökme yük gemileri için Satış Fiyatı/CGT göre yapılan fiyat modelinin ikinci el satış fiyatlarıyla karşılaştırılması. Şekil 8: 60,000-182,500 DWT arası kuru dökme yük gemileri için Satış Fiyatı/DWT göre yapılan fiyat modelinin ikinci el satış fiyatlarıyla karşılaştırılması. (1) (2) (3) (4) (5)