Tersane Dergisi 46. Sayı (Eylül-Ekim 2016)

22 tersane • eylül 2016 makale Prof. Dr. K. Turgut Gürsel / Arş. Gör. Mesut Taner Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü Gemi İnşaatı Programı B u çalışmada öncelikle konfor ve ısıl konfor kav- ramları açıklanarak konfor algısını etkileyen ve belirleyen parametreler irdelenmiştir. Daha sonra titreşim ve ısıl konfor konusundaki mevcut standartlar tanıtılmıştır. Bu standartlara dayanarak konfor hissinin oluşması için yük ve yolcu gemileri ile yatlarda sağlan- ması gereken ortam şartlarının yani ısıl konfor ve titreşim değerlerinin hangi aralıklarda veya düzeylerde olması gerektiği gösterilmiş, yatların konfor düzeyini arttırmaya yönelik olarak ses ve titreşim yalıtımını iyileştirme konu- sunda temel konulara değinilmiştir. Ayrıca günümüzde gemi ve yatlarda geçerli olan konfor parametrelerine ilişkin mevcut standartların yetersizliği üzerinde duru- larak bu standartların geliştirilmesi amacıyla önerilere yer verilmiştir. 1. GİRİŞ Genel olarak canlılar, fakat özellikle insanlar yaşa- dıkları ve çalıştıkları yerlerde gerek sessiz bir ortam açısından, gerekse de ısıl açıdan mutlaka konfora ihtiyaç duyarlar. Konforlu bir ortamı elde edebilmek için önemli derecede çaba harcar ve yatırım yaparlar. Bu alanda bir- çok mühendislik çalışması yapılmıştır ve bu konudaki çalışma ve yatırımlar sürdürülmektedir. 1.1 Gemilerde ve Yatlarda Titreşim ve Gürültü Açısından Konfor Günümüzde titreşim ve gürültü, insan sağlığını ve iş başarısını etkileyen ve en çok araştırılan ergonomik fak- törlerden biridir. Çünkü titreşimin ve gürültünün etkisi, hem insan sağlığı ve çalışma konforu yönünden, hem de iş verimi, iş kalitesi ve iş güvenliği açılarından önem taşımaktadır. Özellikle gemi makinalarından kaynaklanan titreşim ve gürültü, gemilerde seyir süresince konforu etkileyen en önemli parametrelerden biridir. Bu nedenle konfor şartlarını sağlamak için birbirine bağlı bu iki etkeni belirli sınırlar içinde tutmak gerekmektedir. Günümüzde boyları 500 metreye yaklaşan tankerler, 100 metreye ve servis hızları 35-40 knot’a ulaşabilen yatlar tasarlanıp inşa edilebilmektedir. Ancak gemilerde özellikle de yatlarda yüksek konfor ve memnuniyetin ana unsurlarından biri düşük ses ve gürültü düzeyleridir. Yatların kamara ve salonlarında oluşabilecek gürültü seviyeleri, tekne sahipleri için artık yatın performansına ait temel göstergelerden biri olmuştur. Dolayısıyla da ses ve gürültü, bu sektörde önemli bir tasarım kriteri haline gelmiştir [1]. Gemilerdeki, özellikle de megayatlardaki başlıca gürültü kaynakları, ana dizel ve yardımcı makinalar, şaftlar, yataklar, dişli kutuları, pervaneler, jeneratörler, havalandırma ve iklimlendirme sistemleri, hava emiş ve egzoz sistemleri, finler, yalpa omurgaları, dümen- ler gibi girdap yaratıcı sistemler, pompalar ve elektrik motorlarıdır. Yatlardaki bu gürültü kaynaklarının, kamaralardaki gürültü seviyesine katkısı, ana makina ve tüm yardımcı makinaların güçleri, tip ve izolasyonları dışında önemli ölçüde yatın yapı malzemesine, makina dairesi yerle- YükveYolcuGemileri ileYatlardaki Konfor ParametrelerininAnalizi