mekaniği Laboratuvarı, çıkarma gemisi projelerini de takip ediyor. YTÜ Öğretim üyesi Prof. Dr. Tamer Yılmaz, "Model deney havuzu kurmak oldukça maliyetli ve zaten İTÜ'de bir havuz var. Gemi inşa sektörü, yakaladığı ivmeyi kaybetmeseydi ikinci bir havuza da ihtiyaç olurdu. Ama kriz nedeniyle sektör durgunlaştı. Şimdilik ikinci bir havuza gerek yok. Biz de aynı işi bilgisayar ortamında yapıyoruz." diyor. YTÜ rektör danışmanlığı görevini de yürüten Prof. Dr. Yılmaz, "Laboratuvar için bilgisayar altyapısı çok önemli. Gemi etrafındaki akış çok karmaşık. Uçaktaki akış bile gemi etbu programlar bir defa test edilirse, ondan sonra güvenle kullanılabilir." "Yaklaşık olarak yılda 10-12 test yapabiliyoruz. Deneyleri çekme deneyi, pervane testi ve denizcilik performansı olarak kabaca üçe ayırıyoruz. Paket olarak bunların hepsi istenebilir. Model deney havuzlarında böyle bir test yaklaşık 1 ay sürüyor. Bizde de yaklaşık bu sürelerde gerçekleştiriliyor. Ayrıca fiyat açısından da daha ekonomik" "Laboratuvarın, model deney havuzlarına göre fiyat dışında da bazı avantajları var. Testleri bilgisayar simülasyonuyla yaptığımız için ölçeklemeden kaynaklanan problemler olrafındaki akıştan daha basit. Çünkü muyor, hız sınırımız yok. Yüksek süuçak tek ortamda, yani havada gidi- ratlerdeki performansı da kontrol yor. Ama gemi hem havadaki hem edebiliyoruz." de denizdeki akışlardan etkileniyor. Böyle bir akışı çözmek için çok iyi Hatayı azaltma şansımız var bilgisayarlara ihtiyaç var. Laboratu- "Dünyada bu işi en iyi yapan yer varımızda şu anda 16 tane paralel işlemcimiz bulunuyor. Tek bir bilgisayarla bu testleri yapmak belki 6 ay sürer. Bu 16 bilgisayarı paralel olarak kullanarak 6 aylık süreyi 15 güne indirebiliyoruz" şeklinde konuşuyor. Prof. Dr. Yılmaz şöyle devam ediyor: "Burada yaptığımız bilgisayar analizlerini gerek İTÜ'nün model deney havuzuyla gerekse başka model deney havuzlarıyla yaptığımız işbirliğiyle test etme şansımız var. Zaten Hamburg Model Deney Havuzu. Şimdi onlar da bilgisayar simülasyonlarının kullanıldığı bir bölüm kuruyorlar. Bir sistemin testini yapıyorsanız, yaptığınız her şeyde mutlak hata payı vardır. Hata payı olmaması için o işi analitik çözmeniz lazım. Yani matematik denklemlerini yazarsınız, bu denklemleri çözersiniz, bulduğunuz sonuç kesin sonuçtur. Ama gemi mühendisliğinde bu mümkün değil. Bu durumda deney yapılması gerekir. ister bilgisayarda, ister model deney havuzunda yapılsın mutlaka bir hata payı olacaktır. Burada çıkan sonuçlar kesin sonuç değil. Yaklaşıklık seviyesi çok önemli. Kabul edilebilir mi? Model deney havuzlarında bu hatalar yüzde 2-3 hatta 5 seviyelerine kadar çıkabiliyor. Bilgisayar ortamında da hata olabilir; ama bu hatayı azaltma şansımız var." "Testi yapacağınız bölgeleri sonsuz sayıda alırsanız aslında tam olaKalibrasyon Sistemi suza bölmeniz pratikte mümkün değil. O zaman belli bir sayıya bölmeniz lazım. 100 bin elemanla da yapabilirsiniz, 1 milyon elemanla da. Eleman sayısı arttıkça da hata payınız azalıyor. Ama öyle bir nokta geliyor ki bir yerde durmanız lazım. Biz ona optimum nokta diyoruz. Bu da tecrübelerle ve işin teorisiyle alakalı. Yani sizin eleman sayınız 5 milyona çıktı, hata payı yüzde bire indi. Bu eleman sayısını 20 milyona da çıkarabilirsiniz hata payını yüzde birin altına da indirirsiniz ama bu sefer çözüm süreniz çok artıyor. Bunu için duracağınız noktayı belirlemeniz lazım. örneğin bir kimyasal tanker için kabul edilebilir hata payı bellidir. Diyelim ki yüzde 2 hata payı ile sonucu bulmak yeterli. Eleman sayısını ona göre belirler ve çalışmalara başlarsınız. Ama yapılan deney, bir savaş gemisi içinse kabul edilebilir hat payı daha az olacaktır. O zaman eleman sayısını Prof. Dr. Tamer Yılmaz rak modellemiş olursunuz. Ama son- arttırıyoruz." -.. tersane • mart-nisan 2009 15
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=