Küresel ekonomik krizin Türkiye ekonomisini kuşatma altına aldığı bugünlerde, lokomotif sektör konumunda bulunan gemi inşa sanayiinin de çok sıkıntılı bir süreç yaşadığını vurgulayan Türkiye Gemi İnşa Sanayicileri Birliği (GİSBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Murat Bayrak, "Türk gemi inşa sanayi, iki ana etken olarak sayabileceğimiz, geçen sene itibariyle yoğunlaşan iş kazaları sonucunda tersane kapatmalarına uzanan süreç ve yurtdışındaki finans kurumları tarafından global ekonomik krizin etkisiyle armatörlere ve gemi inşa sanayicilerine sağlanana kredi olanaklarının kısılması sonucunda, sürdürdüğü yatırımları durdurma ya da erteleme noktasına gelme ve küçülme tehdidiyle karşı karşıya kaldı" uyarısında bulunuyor.

2008'in eylül ayı itibariyle ABD'de başlayan ekonomik krizin global hale gelmesi, Türk tersanelerindeki münferit kaza olayları ve buna yönelik uygulanan kapatılma işlemlerinin yabancı ülkelerdeki armatörlük kuruluşlarında yankı bulması ile tüm gemi inşa sanayi ülkelerinin tersanelerine doğrudan veya dolaylı devlet desteği sağlamaları, Türk tersanelerinin yeni sipariş alamamasına ve alınan siparişlerin de önemli bir miktarının iptal edilmesine yol açtığını belirten Bayrak, ayrıca global finansal krizi bir fırsat olarak değerlendiren bazı bankaların gemi inşa sanayiine verdikleri kredileri geri istediğini, bir kısmının vadelerin kısaltılması talebinde bulunduğu, bir kısmının ise yüksek faiz uygulamaya başladığını vurguluyor.

Bu hususların bir araya gelmesiyle Türk gemi inşa sanayiinin son derece olumsuz yönde etkilendiğini söyleyen Murat Bayrak, "Türk tersaneleri yaşanan bu gelişmelerden ciddi anlamda etkileniyor. Bazı tersaneler kapanma noktasına geldi. Yeni tersane yatırımlarının bazıları duracak. Binlerce insan işini kaybetti. Sektörün uzun yıllar içerisinde verilen emeklerle elde etmiş olduğu birikim, kazanılan kalifiye insan gücü ve bir dünya markası olan Türkiye gemi inşa sanayi imajı kaybedilebilir. Bu sürecin ülke menfaatlerine uygun hale getirilebilmesi amacıyla sektörün içinde bulunduğu olumsuz durumu ve çözüm önerilerini 'Global Finansal Krizin Türkiye Gemi Sanayi Üzerindeki Etkileri' isimli raporda özetledik. Teşvik tedbirlerinin bir an önce hayata geçirilmesi kaçınılmaz" diyor.

Global krizin etkilerinin kısa sürede atlatılabilmesi maksadıyla, devletin acilen alması gereken tedbirleri özetleyen Bayrak şu önerilerde bulunuyor: "İnşa edilmekte olan/yarım kalmış gemilerin ekonomiye kazandırılması ve istihdamın idame edilebilmesi amacıyla kısa, orta ve uzun vadeli kredilerin yeniden yapılandırılması için hazine garantisi ihdas edilmesi; mevcut durumun idame edilebilmesi maksadıyla tersanelere yönelik orta vadeli yatırım ve işletme kredisi için ilave fon yaratılması; Türk gemi inşa sanayiinin Özel Önem Taşıyan Sektörler kapsamına alınarak, tersaneler ile gemi yan sanayiinin en az 3 yıl süreyle vergi, stopaj, SSK muafiyeti ve enerji indirimi gibi devlet desteklerinden yararlandırılması için gerekli düzenlemelerin yapılması; kalkınma öncelikli yöre kapsamındaki illerde uygulanmakta olan devlet yardımlarının (vergi, stopaj, SSK muafiyeti vb.) en az üç yıl süreyle gemi inşa sanayiine teşvik sağlamak maksadıyla Türkiye genelinde tersane bölgelerinde yürürlüğe sokulması gerekiyor."

Tersaneler, Endüstri Bölgesi Olarak İlan Edilmeli

Murat Bayrak, uıluslararası rekabetin sürdürülebilmesi maksadıyla devlet tarafından yakın vadede alınması gereken tedbirler ise şöyle özetliyor: "Tersanelerin bulunduğu bölgelerin çevre, can, mal güvenliğinin sağlanması, tersane bölgelerinde mevcut tersanelerin uluslararası sürdürülebilir rekabetin temini amacıyla desteklenmesi, yabancı sermayenin ekonomiye kazandırılması amacıyla tersane bölgesi ve/veya alanı olarak ilan edilen alanların 'Tersanelerin Endüstri Bölgesi' olarak ilan edilmesine olanak sağlayan yasal düzenlemelerin yapılmasının gerekli olduğu görülüyor...."

"Gerek küresel, gerekse Türkiye'nin yaşadığı ekonomik krizlerde, tersanelerin bankalara finans taleplerinde tersane ekipmanlarının ipotek edilmesinin yeterli olmadığı gibi sorunlar yaşanıyor. Tersane arazilerinin, kullanıcılarına satışının temini ile bir taraftan ipotek çözümlenebilecek, diğer taraftan yıllar içerisinde ödenen İrtifak Hakkı Bedelleri ile elde edilen gelirin orta vadede devlete kazandırılması mümkün olabilecek. Bu amaçla, başta anayasanın 43.'üncü maddesi ile Kıyı Kanunu?nun ilgili maddelerinde gerekli düzenlemelerin yapılmasının uygun olduğu değerlendirilmektedir."

Ar-Ge Merkezi Kurulmalı

"Türk gemi inşa sanayiinin gelişmesi, güçlenmesi ve dünya denizcilik camiasında bir marka  olabilmesi doğrultusunda, standardizasyon ve verimlilik dahil olmak üzere denizcilik ve deniz sanayi ile ilgili her türlü konuda araştırmalar yapılarak, bu çalışmaların ülkemiz ekonomisine kazandırılması amacıyla, Türkiye Gemi İnşa Sanayicileri Birliği şemsiyesi altında denizcilik sektörünün tamamını kapsayacak bir örgütlenme ile kurulması planlanan Deniz Teknolojileri Ar-Ge Merkezi'ni kuruluşundan itibaren destekleyecek imkanlar sağlanmalıdır."