26 Aralık 2013 | KONUK YAZAR 31. Sayı (Aralık 2013)

Alparslan Tuğrul GÜRSES LRQA Türkiye, ISO 30000:2009 Baş Denetçisi
Dünyanın sayılı gemi söküm merkezi durumunda olan ülkemizde, gemi söküm faaliyetleri halen Gemi Söküm Yönetmeliği ve diğer yasal mevzuatlar kapsamında yürütülmekte. Hâlihazırdaki gemi söküm faaliyetlerindeki yetersizliklerin meydana getirdiği problemler çevreye olduğu kadar işçilerin güvenliği ve sağlığı açısından da sorunlar yaratmaktadır.
Başta Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO),Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) olmak üzere uluslararası kurumlar ve denizcilik örgütleri tarafından gemi söküm ve geri dönüşüm süreçlerini daha çevreci ve güvenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla düzenlemeler yapılmaktadır.
Gemi söküm sektöründeki bu düzenleme ihtiyaçları doğrultusunda, ISO (International Organization for Standardization) Uluslararası Standard Organizasyonu tarafından ISO 30000 standardının son versiyonu 2009 yılında yayınlandı ve yürürlüğe girdi. Lloyd’s Register / LRQA Türkiye tarafından Türkiye’de Aliağa gemi söküm alanında ilk defa belgelendirme denetimi yapılan bu standardın temel amacı; ulusal ve uluslararası standartlara göre, çevreci ve güvenli bir gemi söküm sürecini taahhüt etmek için geliştirilecek ve uygulanacak politika, prosedür, talimat ve hedefler için gemi geri dönüşümü faaliyetleri ile ilgili uluslararası standart gerekliliklerini belirlemek ve uygulamaktır.
ISO 30000 standardı, geri dönüşüm için geminin kabulü, gemi üzerindeki tehlikelerin ve tehlikeli atıkların belirlenmesini, ayrıştırılmasını ve değerlendirilmesini, gemilerin geri dönüşümü için kabul edilmiş notifikasyon ve ithalat gereksinimlerini belirlenmesini, gemi söküm faaliyetlerinin çevreci, güvenli ve insan sağlığına uygun bir şekilde yürütülmesini, geri dönüşüm ve atık yönetim süreçlerinin kontrollü bir şekilde  uygulanması ile çalışanlara yönelik ilk yardım, sağlık kontrolleri, çalışma ortamı, tesisler gibi sosyal olanakların temin edilmesini sağlayan bir yönetim sistemidir.
Gemi Geri Dönüşüm Yönetim sistemi ile gemiden kaynaklı atıkların ve malzemelerin işlenmesi ve depolanması, atık akışı ve geri dönüşüm akışı yönetimi, geminin son elden çıkarılmasını da içeren prosesler için doküman kontrolü gibi tüm prosesler etkin bir şekilde yönetilmektedir.
Özellikle çalışanların iş, çalışma ortam ve şartlarının iyileştirilmesini de hedefleyen ISO 30000 standardı, gemi söküm tesislerinin hem çevre, hem de iş sağlığı-güvenliği şartlarını sağlayacak şekilde, etkin bir yönetim sisteminin uygulanmasını öngörüyor. Bu standart, Türk gemi söküm ve geri dönüşüm sektörüne çevre ve iş sağlığına vereceği desteklerle ve iş ortamına sağlayacağı iyileştirmelerle, büyük katkı sağlayacak.
Ülkemizde ilk defa Lloyd’s Register (LRQA Türkiye) tarafından belgelendirilen ISO 30000:2009 (Ship Recycling Management Systems) standardı, Aliağa’da bulunan ülkemiz gemi söküm sektörüne olumlu bir prestij ve uluslararası alanda rekabet gücü kazandıracak.

ISO 30000:2009 Gemi Geri Dönüşüm Yönetim Belgesi’ni alan ilk Türk firması Aliağa Gemi Geri Dönüşüm oldu.Lloyd’s Register Ülke Müdürü Engin Yazıcıoğlu, Aliağa Gemi Geri Dönüşüm firma yöneticisi Cengiz Temurtaş ve LRQA Satış & Pazarlama Müdürü Burak Can

ISO 30000:2009 (Ship Recycling Management Systems) Gemi Geri Dönüşüm Yönetim Sistem standardının öne çıkan maddelerini şu şekilde özetleyebiliriz:
• Geri dönüşüm faaliyetleri ile ilgili çalışanların çalışma şartları ve sağlanan sosyal imkanları da dahil olmak üzere, çevre ve iş sağlığı/güvenliği risklerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi
• Gemi söküm faaliyetleriyle ilgili çevresel ve iş sağlığı & güvenliği ile ilgili ulusal ve uluslararası yasal mevzuatların ve gerekliliklerin belirlenmesi ve izlenmesi
• Gemi söküm faaliyetlerinden çıkan atıkların etkin kontrolü
• Çalışanların bilinçlendirilmesi ve eğitilmesi 
• Çevre ve iş sağlığı acil durumlarının tespiti ve acil durum uygulamaları.
ISO 30000:2009 Gemi Geri 
Dönüşüm Yönetim Sitemi’nin sektöre sağlayacağı faydalar:
• Gemi söküm ve geri dönüşüm sektörünün geliştirilmesini, etkin yönetilmesini ve çalışma ortamının iyileştirilmesini sağlayacak bir yönetim sistemi kurulması
• Çevre, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili yasal şartlara uyan bir tesisin oluşturulması
• Gemi söküm yönetim sistem belgelendirilmesiyle sağlanacak uluslararası rekabet avantajı
• Gemi söküm sürecindeki atıkların yönetimi, depolanması, teslimi ve diğer yasal ihlallerden kaynaklanacak yasal ceza ve uygulamaların kontrol edilmesi
• Acil durumlara ve kazalara karşı hazırlıklı bulunarak mesuliyetle sonuçlanan kaza vb. olayların ve buna bağlı maliyetlerin azaltılması
• Tesisin izin ve yetki belgelerinin alınmasının kolaylaştırılması
• Gemi söküm faaliyetlerinin çevreye olan etkisi ve çevre riskleri belirlenerek, çevreyi olumsuz etkileyen şartların azaltılması
• Çevreye zarar vermeyen; iş sağlığı ve güvenliğine, en önemlisi insana ve çalışanlarına değer veren bir tesisin yönetilmesi
• Çalışanların çalışma ve yaşam şartlarını iyileştirerek çalışma motivasyonunun ve iş disiplininin olumlu arttırılması.
 

---

R E K L A M