26 Haziran 2019 | SÖYLEŞİ 60. Sayı (Haziran 2019)

3.567 kez okundu

ALDAĞ A.Ş. İcra Kurulu Üyesi Cengiz Hepergil: "Her Alanda Olduğu Gibi Marin Tip Sistemlerde de Başa Oynuyoruz"

Gemilerde İklimlendirme konusu için, Türkiye iklimlendirme sektöründe 50 yılı aşkın faaliyet gösteren, ülkemizin önde gelen klima ve soğutma sistemleri üreticisi Aldağ A.Ş. firmasından İcra Kurulu Üyesi Cengiz Hepergil ve Isı Market A.Ş. firmasının Genel Müdürü Güner Çalışır ile proje, imalat, devreye alma ve servis konularında görüştük. Okurlarımızın ilgiyle okuyacağını umuyoruz.

TERSANE: Dergimizin bu sayısını “Gemilerde İklimlendirme” konusuna ayırdık. Bize bu röportaj fırsatını verdiğiniz için teşekkür ederiz. Cengiz bey, önce sizi ve firmanızı tanımak isteriz.

CENGİZ HEPERGİL: 1972-1976 yılları arasında İTÜ Gemi İnşaa Fakültesi’nden Gemi inşa ve makine mühendisi olarak mezun oldum. O tarihlerde Genel makina, Uçak, Sanayi ve Gemi inşaa bölüm öğrencileri ilk 3 yıl 180 kişi olarak ortak dersler gördük, 4. Sınıfta branş olarak gemi inşa dersleri ayrıldı. Mezuniyetten sonra da gemi inşaatından ziyade makine mühendisliği özellikle tesisat mühendisliği konusunda proje ve taahhüt üzerine çalışmalar yaptım.

Bir mühendisin en kolay ticari hayata atılması bir proje firması açmakla başlar. Daha sonra projecilikten taahhütçülüğe daha sonra da üretime yöneliyorsunuz. Benim de hayatım bu doğrultuda gelişti. Ortağı olduğum iki firmamdan 1984 yılında ayrılmamı müteakiben Aldağ’da proje ve taahhüt müdürü olarak işe başladım.

O tarihlerde Aldağ A.Ş., Alarko Holding bünyesinde Trane ve Mcquay kompresörlü Cold generatör gurubu yani chiller üretimi, comformatic dx klima cihazı, konvektör ısıtıcılar, soğuk depolar için Shell and tube kondanserler,freon ve amonyak gazlarına göre evoparatör üretimleri yanı sıra, merkezi Amonyak gazlı soğuk muhafaza,donmuş muhafaza, şok lama depoları ve buz tesislerinin anahtar teslimi kurulumunu yapıyordu.

1984-1989 yılları arasında Soğuk muhafa ve Et entegre tesisler kurduk. Bu tesisler oldukça büyük oda hacim ve sayılarını içeren merkezi sistem amonyak gazlı, çift kademeli soğutma çevrimlerini içeren örnek tesisler oldu. Bunlardan en büyüğü Maret’dir. Eksi 40 °C şok ve eksi 25 °C donmuş muhafaza odalarını içeriyordu. İstanbul Belediyesi mezbahasına yine aynı şekilde buz üretim tesisini de içeren donmuş muhafaza ve şoklama tesisleri kurduk. 

1991 yılında Dağoğlu Gurubu’nun tüm hisseleri Alarko’dan devralması sonucu Holding bünyesinden ayrılarak, klima santralları, paket tipi dx klima cihazları, chiller soğutma grupları, fancoil unitler, sıcak hava apareyleri üretimlerine başladık.

1996 yılında Kartal fabrikasını da üretime açarak Ar-Ge mühendislik bölümü oluşturduk. Cihazların debi ve kalorfik kapasitelerini ölçebileceğimiz Test istasyonları, ses basınç ve titreşim şiddetini ölçebileceğimiz ses yutum odası kurduk. Böylece ürettiğimiz cihazların performanslarını ölçme imkanına da sahip olduk.

Ar-Ge mühendislerimizin geliştirmeleri neticesinde Eurovent belgeli Klima santralları, hijyen sertifikalı klima ve paket tip Dx ameliyathane cihazları, havuz nem alma cihazları cihazlarını geliştirdik.

Bu arada gelen talepler doğrultusunda ve benim esas mühendislik konum olan Gemi inşaatına yönelik. Yeni gemilerde hacimlerin artık iklimlendirme gerekliliğinden dolayı Marine tip klima cihazlarımızı geliştirdik ve benzer hacimlerde kullanılabilmesi amacı ile katalog oluşturduk.

Bildiğiniz gibi gemi klimaları çalışma ömürleri süresince dinamik yüklere maruz kalan cihazlardır. Eksi 10 °C kış ve artı 45 °C yaz şartlarında, 5 derece tirim, 15 derece yalpa hareketlerinde, darbelere, titreşimlere mukavim ve üstelik deniz tuzundan korozyona uğramayacak sağlam materyallerden üretilmeleri gerekmektedir,

Standart cihazlarda bakır boru alüminyum kanatlı batarya kullanırken marin tip cihazlarda bakır boru bakır kanatlı bataryalar, kondanserlerde Cu-ni-fe borular, krom nikel aynalar kullanmak zorundasınız.

Ticari ve Askeri gemiler için marin tip su soğutma gurupları, kompresör ve kondenseri bünyesinde taşıyan kompakt tip klima cihazlarını geliştirdik ve Denizcilik fuarlarına katılarak tanıtımlarını yaptık. 

Aslında marin tip cihazlar diğer üretmiş olduğumuz cihazların yanında montaj yapılacağı gemi özellik ve hacmine uygun olarak üretilen proje bazlı tamamen özel siparişler oluyor ve her cihaz ayrı ayrı mühendislik ve Ar-Ge çalışması gerektiriyor, aynı kapasitede standart bir klima cihazına göre %40 ile 60 arası fazla işçilik gerektiriyor. Kimyasal tankerler için ayrı, romorkörler için ayrı bir dizayn gerekebiliyor.

TERSANE: Siz Aldağ olarak, iklimlendirme sektörümüzün önde gelen firmalarındansınız. Marin sektöründe nasıl bir rekabetçi ortam var?

CENGİZ HEPERGİL: Türkiye'de Marin ve neyvi tip klima cihazı üreten firmalar bir elin parmağı kadar dahi yok.

Bunun sebebi demin bahsettiğim iyi bir mühendislik çalışması ve testler gerektiriyor, standart cihaz üreten üreticiler için oldukça maliyetli ve tecrübe gerektiren bir üretim. 

Bundan on sene önce Türkiye'deki tersanelerde yılda 200 adet gemi kızağa konulurken, bu gün tamirat lar dışında dört, beş tersanede Askeri amaçlı gemi, birkaç tersanede Norveç için balıkçı gemileri, feribotlar, römorkör ve kimyasal tankerler yapılıyor. Bu işlere özellikle Askeri gemilere iş yapmak isteyen Yabancı firmalar da var. Bu firmalar, hem navy tip hem de ticaret tipi gemiler için cihaz üreten firmalar dolayısıyla Türkiye’de de müthiş derecede rekabetçi olmaya çalışıyorlar.

Bazıları da Askeri amaçlı gemi yapan tersanelerin şartnamelerinden dolayı, yerli üretim şartı dolaysıyla bizim fabrikamızı ziyaret ederek üretim tezgah ve şartlarımızı ve test istasyonlarımızı görüp cihaz ürettirmek yoluna gidiyorlar. Biz o firmaların yıllar önce tecrübeleri sonucunda üretmiş olduğu kompanentleri Ar-Ge merkezimizde geliştirip üretip aynı zamanda da test etmek zorundayız. Dolayısıyla pahalı bir rekabet mücadelesi içerisindeyiz.

TERSANE: Aldağ olarak üretmiş olduğunuz cihazların montajını yapıyor musunuz?

CENGİZ HEPERGİL: Aldağ prensip olarak fabrikalarında sadece üretim yapar . Üretmiş olduğumuz cihazlarımızı bayilerimiz ve mühendislik-taahhüt firmaları da montajını üstlenir. Marin tip cihazlarda da böyledir. Bu tip cihazların gemilere montajını yapabilecek firmalar oldukça azdır. Bunun sebebi gemilerde montaj yapmanın oldukça zor olması ve prosodürler, kaidelerdir. O geminin sınıf ve çalıştığı rotaya göre, ısıtma, havalandırma, klima sistemlerinin projelendirilmesi ve projenin geminin bağlı olduğu klas kuruluşuna yani Loyd’a onaylatılması safhalarını onlar yürütüyor.

Boru ve kanal sistemlerinin gemi bünyesine montajını onlar yapıyor. Aldağ ise sadece onların belirlediği değerlere göre ve gemideki yerine göre cihaz dizayn edip üretiyor. Aynı kapasitede iki cihazın boyutlarını konulacağı mahal hacmine göre iki ayrı farklı boyutlarda veya bir tanesinin kompresör kondanser gurubunu aşağıdaki makine dairesine uygun diğerini cihaz bünyesi içersinde kompakt olarak yapma durumu söz konusu olabiliyor.

Bütün bu ön dizayn şeklini onlar tersane mühendisleri ile birlikte belirledikten sonra, Aldağ Ar-Ge mühendisleri tarafından yeni bir dizayn ortaya çıkartılıyor, mühendislik hesapları yapılıyor. Dolayısıyla bu konuda standart bir katalog çıkartmakta oldukça zorlandık ama kalorifik değerlere göre ana boyutları gösteren, Marine cihazlarımızı tanıtan bir kataloğumuz var.

TERSANE: MİLGEM projeleri için çalıştığınızı biliyoruz.

CENGİZ HEPERGİL: Evet. MİLGEM projesi için çalışmalarımız oldu. İstanbul tersanesi tarafından inşa edilen gemilerde özellikle MİLGEM ve diğer askeri gemilerde ve onların tadilatlarında iş birliği içerisinde olan firmalar arasındayız.

İstanbul tersanesinde ilk milli gemi olan Heybeli ada gemisinin çelik teknenin inşaasındaki kompartman kaynak işlerini hızlandırmak amacı ile Güverte tipi Evoparatif soğutucu imalatı gerçekleştirdik, kaynakçıların duman gazına maruz kalmadan kompartmanın soğutulması sonucu imalatın hızlandırılması gerçekleştirildi.

İstanbul ve Gölcük askeri tersaneleri tarafından üretim yaptırmak üzere iş birliği yapılan firmalar portföyünde bulunuyoruz. Taşkızak tersanesi zamanında okul gemilerinin, Cezayirli Gazi Hasan Paşa, Sokullu Mehmet Paşa gemilerinin klima, lokal air condition cihazlarının tamamını biz verdik. Gemilerin Nijerya seferinden sora cihaz performanslarından dolayı teşekkür aldık.

Ondan sonra martı ve doğan sınıfı gemilerin SHM merkezi klima santrallarının yenilenmesi işlerini biz yaptık. Gölcük tersanesinde bakım onarım ve yeni gemi inşa edilen gemi ve botların, fan coiller ve klima santrallarını ürettik.

Tersaneler dışında, Mühimmat mahalleri nem alma sistemleri, ana jet üssü komutanlıkları, askeri müze, çiğli ana jet üssü, genel kurmay hava radar üssü komutanlıkları, güvercinlik kara havacılık komutanlıkları, Milli Savunma Bakanlığı, MİT, hastane, mobil deskom uydu binası, paraşüt binası, silahlı kuvvetler ve milli savunma tesislerinde oldukça fazla referansımız bulunmaktadır.

ALDAĞ A.Ş. Marin Tip Sistemler Bayisi, Isı Market A.Ş. Genel Müdürü Güner Çalışır: "25 Yıllık Proje Ortağımız Aldağ A.Ş. Sektörün Amiral Gemisidir"

TERSANE: Güner bey, size de gemilerde iklimlendirmenin proje safhasını sormak isteriz.

GÜNER ÇALIŞIR: Deniz piyasasına girişimiz 15 sene önceye dayanmaktadır, 1993 yılında kurulan firmamız ISI MARKET A.Ş. İlk başlarda ISITMA SOĞUTMA HAVALANDIRMA sistemleri malzeme satış ağırlıklıydı. Sonra pek çok HVAC taahhüt referanslarını gerçekleştirdik. Deniz piyasasına girişimiz ile kuruluşumuzdan beri ANA BAYİ olarak çalıştığımız ALDAĞ firmasının imal ettiği soğutma grupları klima santralları v.b. ürünlerini kullanmaya başladık. Bu güne kadar 160’ı aşkın yeni inşa geminin HVAC projesini tamamladık, bu piyasaya ilk girdiğimizde market tamamen YABANCI firmaların kontrolündeydi. Günümüzde ise başarıyla tamamladığımız bu projeler sayesinde yerli bir firma olarak tersanelerin ve armatörlerin tanıdığı çalıştığı bir firma haline geldik.

Referans listemizde bulunan projelerdeki gemilerin çeşitleri;

• Kuru Yük Gemileri
• Kimyasal Tankerler
• Tugboat’lar
• Arabalı Vapurlar
• Yolcu Gemileri
• Norveç ve İzlanda için Yapılan Balıkçı Gemileri
• Motor Yatlar’dır.

Bu projelerde tarafımızdan yapılan kapasite hesabı sonucu belirlenen ve çoğunlukla DX deniz suyu soğutmalı gruplar kullanıldı. Isıtma sistemleri gemiden gelen talep doğrultusunda; sıcak sulu, termal yağ, elektrikli olmak üzere tasarlandı ve ALDAĞ firması tarafından imalatı yapıldı.

Gururla söylemem lazım ki bu saydığımız referanslarda sağladığımız HVAC sistemlerinin yerli imalat oranı %90’nın üstündedir. Maker list içesinde bulunduğumuz projelerde, ilk yatırım maliyetlerini en aza indirdik. Koşulları iyileştirmek için elimizden geleni yaptık. Tabi sırf yerli imalat sistem verdiğim için teklif dahi veremediğimiz bir sürü proje oldu. İkna edemediğimiz ve daha fazla bir parayla bu yatırımlara girenlerde oldu.

Gurur duyduğum diğer bir konu; işin içinde olduğum süre boyunca yaptığımız hiç bir projeden bize dönen bir problem, aksaklık olmadı. Olsa bile garanti süresinde olsun olmasın üstümüze düşenin yapılacağını her defasında belirtiyorum. Müşteri memnuniyeti bizim için paradan önemli 1. sıradadır.

Özellikle ilk tamamlanan arabalı ve yolucu gemileri işlerinden sonra, yeni çıkacak ihalelerde bizi aramaları ve HVAC sistemi konusunda en uygun sistemin ne olacağı, nasıl bir şartname yazılması gerektiği konusunda fikir danışmaları bizi hem çok memnun etmiş, hem de projenin bu aşamada en efektif şekilde çözülmesi sağlamıştır.

İzlanda ve Norveç için yapılan balıkçı projeleri ile Yurt dışına iş yapan tersaneler arttı, gemi sahipleri ve tasarımcıları tarafından Türkiye’den teklif alınmaya başlandı. Bu bakımdan, Türkiye deniz piyasası içinde bulunduğu ekonomik durumun getirdiği durgunluğa rağmen belli bir ritimde ilerliyor. Aslında tamamen yatırımla da doğru orantılı. Şöyle bir örnek vereyim; birlikte çalıştığımız bir tersane yabancı bir balıkçı gemisi işi aldı. Fakat Türkiye’den giden teminat mektubu yabancı banka tarafından geri çevrildi ve o iş iptal oldu. İşin iptal olması, tersanenin haricinde birçok çalışanın da ekmeğine mani oldu. Zorlukları aşarak tersaneler bu gibi sorunlara çare arıyorlar. Tabii buldukları yöntemler de var. Bu hızlanma devam ettiği takdirde, özellikle yurt dışı talebi, kaliteye daha çok önem veren kuzeyli ülkelerden siparişler daha fazla gelecektir. Siparişlere doğru ve iyi hizmet verdiğimiz takdirde ilerisi için daha büyük bir gelecek olacağını düşünüyorum.

TERSANE: Güner bey, marin klimalarının proje şartnamelerinden de bahsedebilir misiniz?

GÜNER ÇALIŞIR: Yabancı projelerde (ticari gemiler) çalışanların rahat etmesi konforlu rahat bir çalışma ortamı sağlanması için gereken bütün detaylar bulunuyor. Yerli projeler biraz daha basit detaylara sahip oluyor, tabi bunda ilk yatırım maliyeti de büyük rol oynamakta. Yerli yabancı gelen her türlü teknik şartnameyi karşılayacak alt yapımızla, karşımıza çıkan teklifleri projenin bağlı olduğu klas kuruluşunun kurallarını rahatlıkla karşılıyoruz. Gelen talepler doğrultusunda HVAC teklif içeriğimize;

Soğuk odalar, sauna ve exproof alanların şartlandırılmasını ekleyebiliyoruz.

 

---

R E K L A M