ÖMER AYDIN
Control Technic

Deniz kirliliği, buna neden olmak, tüm denizcilerin ve armatörlerin kabusudur.

Günümüzde Dünya’nın korunması için tüm ülkeler işbirliği yapmakta, çeşitli kurallar geliştirilmekte, sistemler üretilmektedir. Hem denizin, hem karanın hem de havanın mümkün olduğu kadar temiz tutulması, eskisine göre çok daha fazla önem verilen konulardır. Bu doğrultuda, denetimler arttırılmakta, sorumluluklar yüklenilmekte ve uygulamada hassasiyet gösterilmeye çalışılmaktadır. Gemiciler için en büyük sorumluluk deniz kirliliği iken, şimdi buna hava kirliliğini azaltma veya limitleme de eklenmiştir. Hava kirliliği için geliştirilen sistemleri bir başka sayının konusu olarak bırakıp, asıl konumuza devam edeceğiz.

Sintine seperatöleri, Oily Water Separator ya da Bilge Separator olarak da anılmaktadırlar. Sistemin temel görevi, gemide biriken çeşitli atık suların içerisindeki yağ miktarını limitlere kadar azaltarak, denize basılabilir duruma getirmektir. Bunu yaparken tüm marka ve modeller neredeyse aynı fiziksel tekniği kullanırlar; filtreleme ve özgül ağırlık prensibi.

FİLTRE İŞLEMİ NASIL GERÇEKLEŞİR
Sintine seperatörlerinde filtre tankı bulunur. Sisteme giren su, bu tanka alınır. Tank içerisindeki filtre tipi de, her markanın kendi özel teknolojisine göre değişiklikler gösterir. Yağın özgül ağırlığının sudan küçük olmasından dolayı, su, tankın dibine çökerken, yağlar tankın üst kısmına birikir. Tankın üstünde bulunan yağ sensörünün probu, yağ seviyesini sürekli izler ve ayarlanan seviyeye ulaşıldığında, tankın üzerindeki pneumatic yön valfini açarak, üstte biriken yağı, atık yağ tankına gönderir. Yağın bittiğini algılayan yağ sensörü, valfi tekrar kapatır. Bir çok seperatörde ikinci filtre tankı da bulunmaktadır ve ilk tankta kaba temizliği yapılan suyun, bir işlemden daha geçirilerek, iyice yağdan arındırılması sağlanır. İkinci tankın çalışma prensibi de, ilki ile aynıdır. Bazı modellerde bu tankta farklı filtre yapıları da bulunabilmektedir.

TEMİZ SUYUN DENİZE BASILMASI
Denize gönderilecek sular için gereken tanımlama “Marpol -Annex I- Regulations for the Prevention of Pollution by Oil’ de maddeler halinde tanımlanmıştır.

Bunların içerisinde, denize basılacak suyun 15PPM (Milyonda 15 parça) yağı geçmemesi gerektiği de belirtilir. Böyle hassas bir ölçümün yapılabilmesi için, tüm sintine seperatörleri bir çıkış izleme monitörü ile donatılmıştır (Oil Content Meter) .

Su içerisindeki yağın tespit edilmesi, yıllar içerisinde gelişen teknolojilerle birlikte ilerleyerek, basit fotosel devrelerinden, günümüzün ultraviyole floresan tekniğine ulaşmıştır. Bu yöntemde, analiz yapılacak örnek sıvıya ultaviyole ışık demeti gönderilir ve bir alıcı, yansımaları ölçer. Yağ molekülleri ışığı daha az absorbe edip, daha çok yansıttığı için, alıcı sensör ve devreler vasıtası ile, yağ parçacıkları tespit edilip, ölçüm yapılmış olur.

Filtrelerden geçip denize verilecek su aynı zamanda Oil Content Meter’ den de geçer ya da bu monitöre çıkış devresinden örnekleme gönderilir. Böylece çıkış sürekli izlenir. 15PPM Değeri aşılmıyor ise, son kontrol elemanı olan 3 yollu vana açılarak, yağdan arındırılmış temiz su denize gönderilir. Eğer Oil Content Meter 155PPm’ den yüksek bir değer ölçer ise, çıkış valfi yön değiştirerek, kirli suyu tekrar atık su tankına geri gönderir ve alarm çaldırır. Aynı zamanda sintine pompasını da durdurur ve personelin gereken müdahalesi ile tekrar devreye alınabilir.

Unutulmaması gereken nokta, çıkışın 15PPM olması her yerde denize bu suyun basılabileceği anlamına gelmemektedir ve "Marpol -Annex I- Regulations for the Prevention of Pollution by Oil" da tüm durumlar için gereken koşullar tanımlanmıştır. Yönetici pozisyonundaki denizcilerin sorumlulukları gereği bu yayınlara hakim olması gerekmektedir.

TEST VE KALİBRASYON
Sistemin en önemli bölümlerinden biri olan Oil Content Meter’ in, sağlıklı çalışıp çalışmadığı sürekli denetlenmeli, gemi yetkilileri tarafından, ürün modeline göre mevcut temizlik ve test prosedürleri sık aralıklara tekrarlanmalı ve her zaman tüm fonksiyonlarıyla çalışır durumda tutulmalıdır. Liman denetçilerinin ve diğer denetleme kuruluşlarının ilk kontrol etmek istedikleri gemi sistemi sintine seperatörleridir. Bir çok gemi bu nedenle tutuklanmakta, ancak sistem tamir edilince serbest bırakılmaktadır.

Sintine seperatörlerinin rutin test ve kontrolleri yapılmalı , ayrıca kalibrasyonları da, ya yetkili firmaya ya da konusuna haiz ve gerekli test kitlerine sahip firmalara yaptırılmalıdır. Kalibrasyonda her marka ve modele göre özel referans test sıvıları kullanılmakta, sistemin ölçümleri kontrol edilmektedir. Ayrıca 15PPM sesli ve görsel alarm çıkışları, sintine pompasının durması, çıkış valfinin yön değiştirmesi, filtre tankı üzerindeki sensör ve solenoid valflerin performansları dikkatlice izlenmeli, rastlanan problemler de giderilmelidir.

CONTROL TECHNIC 20 Yıla yaklaşan tecrübesi ile tüm markalar için test ve kalibrasyon hizmeti vermekte, arızalı bir çok sistemi de tamir edebilmektedir. Ayrıca tüm servislerini kapsayan TÜRKAK Kalibrasyon Laboratuvarı akreditasyon projesi tamamlanmak üzeredir.